De politieke wereld is een uitdagende wereld waarin politici continu onder een vergrootglas liggen. Zelfs voor hen die niet al kampen met faalangst kan dit leiden tot faalangst. Wellicht ben jij met blakend zelfvertrouwen politiek ingegaan, denk je nog na of je die stap wilt zetten of je bent een persoon met faalangst die besluit politiek actief te worden. Ik behoorde tot die laatste categorie. Misschien denk je wel, waarom zou je wanneer je faalangst hebt, jezelf blootstellen aan een rol die zoveel meningen kan oproepen? Daar kan ik kort en helder over zijn. De motivatie om iets terug te doen voor mijn stad was en is groter dan mijn faalangst. De vraag voor mij was toen dan hoe ik effectief kon omgaan met faalangst in de politiek, zodat ik ondanks het gevoel van onzekerheid aan (zelf)vertrouwen kon werken en resultaten zou leveren.

De afgelopen twee jaar heb ik, met vallen en opstaan, een antwoord gevonden op die vraag. Hieronder deel ik enkele inzichten en strategieën die wellicht ook jou kunnen helpen.

Begrijp de Oorzaken van Faalangst

Faalangst ontstaat vaak uit de druk om aan hoge verwachtingen te voldoen, het streven naar perfectie, of een gevoel van onzekerheid bij (publieke) kritiek. Begrijpen waar je angst vandaan komt, is een eerste stap om ermee om te gaan. Reflecteer op je gedachten en probeer patronen te herkennen, zoals negatieve zelfpraat, de drang naar perfectionisme of een fixatie op mogelijke fouten.

Herken en Herformuleer Negatieve Gedachten

Politici kunnen vaak worden geconfronteerd met een stortvloed aan negatieve kritiek, zowel intern als extern. Deze kritieken kunnen zich vertalen naar negatieve gedachten zoals “Ik ben niet geschikt voor deze functie” of “Ik maak altijd fouten.” In plaats van jezelf vast te pinnen op deze overtuigingen, probeer ze bewust te herkennen en om te zetten in positieve formuleringen. Bijvoorbeeld, vervang “Ik maak altijd fouten” door “Iedereen maakt fouten, maar ik leer van mijn ervaringen.”

In campagnetijd logen de reacties op mijn posts op social media er niet om. Waar dat in het begin van mijn raadsperiode had geleid tot onzekerheid en stress, kan ik er nu beter mee omgaan. Veel van de reacties komen van mensen die hun frustratie willen uiten over de politieke gang van zaken. De oorzaak van hun onvrede trek ik me niet persoonlijk aan, maar vanuit mijn politieke rol houd ik voor ogen dat hun onvrede wel een oorzaak kan hebben waar ik wel invloed op kan uitoefenen. Bij personen die reageren waarmee een dialoog is aan te knopen ga ik dan ook het gesprek aan en ben meerdere malen toch tot goede gesprekken gekomen, die ik mee heb kunnen nemen in mijn politieke werk.

Een woord van waarschuwing. Op het moment dat je geconfronteerd word met haat of verbale agressie is het voeren van een constructief gesprek vaak onmogelijk. In dat geval is het goed om jezelf voor ogen te houden dat jij niet de oorzaak bent van de negatieve emoties en “ga over tot de orde van de dag”. Het vergt wat oefening, maar je zult zien dat je er steeds beter mee leert omgaan.

Vier (ook) Kleine Overwinningen

De politieke carrière zit vol ups en downs, maar het is cruciaal om de momenten te herkennen waarop je iets goeds hebt bereikt. Of het nu een succesvol debat is of het oplossen van een klein probleem voor een binnen een van jouw portefeuilles, vier kleine overwinningen als een teken dat je op de goede weg bent. Dit zal je zelfvertrouwen opbouwen en je motiveren om verder te gaan.

Daarnaast is het goed om ook te leren van het proces naar het succes. Hoe ben je tot het succes gekomen en welke stappen heb je daarvoor gezet. De les analyseren helpt je in je ontwikkeling, waardoor je steeds steviger in je schoenen zal staan.

Bouw een Ondersteunend Team

Een ondersteunend team is van onschatbare waarde. Naast mijn fractiegenoten en onze toppers van fractiemedewerkers heb ik een klein team van mensen, bekend met de politieke wereld en mensen die mij persoonlijk goed kennen, die ik om raad kan vragen en die zich er niet van laten weerhouden mijn de spreekwoordelijke “schop onder de kont” te geven wanneer twijfel en onzekerheid toeslaan.

Omring jezelf daarom met mensen die je op een constructieve manier kunnen adviseren en je werk waarderen. Een hecht team kan niet alleen praktische hulp bieden, maar ook morele steun geven in uitdagende tijden.

Ontwikkel een Gezonde Werk-Levensbalans

Het raadswerk doe je naast je “gewone” baan, maar kan tegelijkertijd je hele week opslokken. Naast het reguliere raadswerk, zoals het lezen van stukken en het voorbereiden van debatten, zijn er tal van bijeenkomsten en dan heb ik het nog niet over werkbezoeken. Niet voor niets is de werkdruk vaak onderwerp van gesprek binnen gemeentes en in Den Haag. We werken vaak lange dagen onder soms stressvolle omstandigheden, wat een voedingsbodem kan zijn voor faalangst.

Neem daarom regelmatig tijd om te ontspannen. Reserveer daar tijd voor in je agenda, zodat je in de waan van de dag niet je hele kalender vult met allerlei afspreken. Je hebt tijd nodig om weer op te laden.  Tijd met familie of vrienden, tijd besteden aan je hobby’s, een wandeling of iets anders wat jou doet ontspannen is cruciaal om de energie te behouden. Een gezonde balans kan helpen om je geest helder te houden en faalangst te verminderen.

Gebruik Kalmerende Technieken

Voordat ik mijn maidenspeech moest doen, voelde ik langzaam de stress opkomen. Hoge ademhaling, hart in m’n keel, trillende handen. De eerste paar zinnen bouwde de spanning alleen maar op tot het punt dat ik voelde dat het erop of eronder was. Ik koos voor ‘erop’, kreeg mijn ademhaling weer onder controle en verlegde mijn focus op de uitkomst: mijn verhaal vertellen en de kernboodschap helder overbrengen. Uiteindelijk werd het een (weer) mooie ervaring die mij leerde dat ik de controle had over de uitkomst.

Dit was niet mogelijk geweest zonder de oefeningen die ik de jaren ervoor heb geleerd. Door regelmatig ademhalingsoefeningen of korte meditatiesessies te doen, kun je de mentale druk verminderen en gefocust blijven op wat belangrijk is.

Stel Realistische Doelen

Veel mensen gaan de politiek in om de wereld te verbeteren, of in ieder geval hun land of gemeente en leggen de lat daarin best hoog. Faalangst wordt vaak veroorzaakt door onrealistische verwachtingen of doelen vaak in combinatie met perfectionisme. Als ik een ding heb geleerd in de afgelopen paar jaar, is dat je in de politiek te maken hebt met veel factoren. Het is daarom goed voor jezelf vast te stellen waar je daadwerkelijk invloed op hebt .

Stel doelen die binnen jouw “cirkel van invloed” liggen die zowel uitdagend als haalbaar zijn. Wanneer je deze bereikt, kun je het vieren en jezelf belonen voor de inspanningen. Perfectie in de politiek is een illusie en het kan zijn dat je een doel niet behaald. In dat geval is belangrijk niet meteen in de modus te schieten die overloopt van zelfkritiek, maar juist het proces te analyseren en ook uit zo’n ervaring lessen mee te nemen om in de toekomst toe te passen. Zonder fouten geen lessen en zonder lessen, geen ontwikkeling.

Vraag Om Feedback

Feedback van raadscollega’s (ook van andere partijen), leden van je eigen partij, griffieleden of kiezers kan waardevol zijn bij het evalueren van je prestaties. Het kan onthullen op welke aandachtsgebieden verbetering nodig hebben, maar het kan ook geruststelling bieden wanneer je het goed doet.

Dit vraagt er wel om dat je kunt omgaan met opbouwende kritiek en daar ligt ook de uitdaging. Mensen met faalangst zijn geneigd kritiek te “lezen” als een bevestiging van hun eigen gevoel dat “ze het niet kunnen” of  “dat ze niet voldoende zijn”. Opbouwende kritiek richt zich op gedrag en prestatie en niet op de persoon. Leer dat onderscheid te maken en in te zien dat kritiek een kans is op ontwikkeling, mits je net als bij het maken van fouten de les meeneemt en toepast in de toekomst.

Focus op het je uiteindelijke doel

Faalangst kan toenemen wanneer jij je teveel focust op persoonlijke fouten of tekortkomingen. Bovendien vinden mensen  met faalangst het vaak uiterst ongemakkelijk om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Het is dan ook goed om dit te relativeren. Ja, jij staat daar in een volle raadzaal je inbreng te doen of voor een camera jouw verhaal te vertellen, maar uiteindelijk gaat het niet om jou.

Een van de wethouders in mijn gemeente gaf mij dit advies aan het begin van mijn raadsperiode. “Houd je voor dat het niet om jou gaat, maar om de mensen voor wie de raad bent ingegaan”. Door je hierop te richten en op de doelstellingen die daarmee samenhangen haal je druk van de ketel en wordt het een stuk makkelijker om naar voren te treden. Dit perspectief heeft mij geholpen te relativeren en mijn faalangst onder controle te houden.

Nog een laatste paar woorden

Het hebben van faalangst in een omgeving met mensen die ogenschijnlijk blaken van zelfvertrouwen kan intimiderend en eenzaam zijn. Voel je daarom altijd vrij om contact op te nemen als je een keer van gedachten wil wisselen of gewoon een pep-talk nodig hebt. Per slot van rekening hebben we, ondanks de politieke verschillen, allemaal hetzelfde doel: De maatschappij een beetje beter en mooier maken!

(Wanneer jij klaar bent om de stap te zetten richting een Fear Less leven, dan kun jij je hier aanmelden voor de 30 Dagen Fear Less Challenge)